Door: Ted van der Meer*

“Een coalitie is na 76 dagen ver weg.” Deze kop stond op 2 juni boven een artikel in dagblad AD Amersfoortse Courant. En: “Vorige week liet Amersfoort2014 de op het oog voortkabbelende onderhandelingen ontploffen.” De grootste lokale partij stapte uit de groep van vijf partijen, die verder bestond uit D66, GroenLinks, CDA en de Partij voor de Dieren. Er werd veel over geschreven, onder meer in het weekblad De Stad Amersfoort en op het online platform www.destadsbron.nl.

Amersfoort2014-aanvoerder Menno Fousert had het over “een aanvaring met formateur Pim van den Berg”, die te maken had met de toekomst van de Westelijke Rondweg ofwel de Westelijke Ontsluiting. Fousert wilde per se dit onderwerp naar voren halen, terwijl dat voor de overige partijen (nog) niet nodig was. Er bleek ook nog een andere affaire te spelen. Deze had te maken met een (quote in het AD) “subsidieaanvraag van spoorbeheerder en ‘rondwegpartner’ ProRail”. Dit was vanwege “bedrijfsgevoeligheid” niet gedeeld met de gemeenteraad. Ook dat viel verkeerd bij Amersfoort2014 en enkele andere partijen.

ChristenUnie de waarschijnlijke vervanger
Amersfoort2014 eruit, een ander erin. Waarschijnlijk wordt dat de ChristenUnie, die net als Amersfoort2014 vier zetels binnenhaalde. Maakt het dan nog wat uit? Het lijkt me wel. De CU is een partij die zich gemakkelijk aanpast aan de wensen van de andere partners. Amersfoort2014 daarentegen was de afgelopen acht jaar dikwijls een lastige horzel voor het zittende college. Er waren nogal eens aanvaringen. Dat kwam vooral door het optreden van toenmalig aanvoerder Ben Stoelinga, die door zijn inzet en zijn verbale kwaliteiten weliswaar een gewaardeerde geïnterviewde was bij de journalisten, maar die niet altijd goed lag bij zijn collega’s in de Raad. Fijnzinnig was Stoelinga niet, maar dat was voor de lokale politiek ook wel weer verfrissend. Het hoort erbij, zeker in deze tijd.

In de periode vanaf 2018 voerde oud-onderwijsdirecteur Ben Stoelinga de groep Amersfoort2014 opnieuw aan. Dat duurde niet lang. Er kwam een wisseling. In 2019 werd Menno Fousert fractievoorzitter; Stoelinga bleef nog in de Raad tot 21 september 2021.
Zijn opvolger Fousert deed het intussen uitstekend. Ir. Fousert, teamleider bij advies- en ingenieursbureau Witteveen + Bos, was net als Stoelinga inhoudelijk sterk en standvastig. Fousert was echter wat milder dan de altijd scherpe Stoelinga en daardoor werd hij, aldus sommige volgers, wat meer gewaardeerd in de Raad.

Westelijke Ontsluiting en de ‘karakters’
Het was vanzelfsprekend, dat Fousert als voorman optrad tijdens de onderhandelingen om te komen tot een nieuw College van Burgemeester en Wethouders. Hij werd daarbij gesecondeerd door Ben Stoelinga, die eerder met dit soort onderhandelingen te maken had gehad, en partijvoorzitter Frank Kwanten. Er werd lang, heel lang, onderhandeld. Uiteindelijk ging het toch mis. Amersfoort2014 stapte er zelf uit. Dat had te maken met de Westelijke Ontsluiting en ongetwijfeld eveneens met de karakters van de ‘poppetjes’ in het ingewikkelde spel. Er vielen naar verluidt in de laatste dagen harde woorden; een van de formateurs zou geroepen hebben dat Amersfoort2014 het beste kon “opdonderen”. En dat terwijl er niet lang daarvoor nog – via een mail van Fousert aan de media – sprake was van “veel enthousiasme, raakvlak, energie en gedeelde visie”.

Dat opstappen valt niet te rijmen, in eerste instantie. Als je al zo’n tweeënhalve maand bezig bent, zonder duidelijk succes, dan slaat de vermoeidheid toe. En dat kan leiden tot frustratie, boosheid et cetera. Ergens moet het fout zijn gegaan bij Amersfoort2014. Toen de partij, die al jarenlang tégen de nieuwe rondweg is, nog steeds zijn zin niet kreeg om het peperdure project naar voren te halen in de onderhandelingen (voor de vier andere partijen hoefde dat nog niet) was de grens kennelijk bereikt. Er knapte iets. Het bommetje ontplofte. Amersfoort2014 stapte op. Letterlijk.

Cruciale vergissing
Menselijk gezien begrijp ik het wel, maar dat opstappen was nog lang niet nodig. Ik vind het een cruciale vergissing. Geen geduld kunnen oefenen heeft in de politiek al heel wat onderhandelingen de das omgedaan, in dit geval gebeurde het bij de populairste Amersfoortse lokale partij. Stemmers op deze partij zijn ongetwijfeld teleurgesteld.
Een unieke kans om na acht jaar voor het eerst mee te kunnen regeren heeft men laten liggen. De partij is terug bij af. Ik kan me voorstellen dat er scheuren ontstaan binnen de partij. Zo gaat het nu eenmaal bijna altijd, na zo’n échec. Fousert zal niet weggestuurd worden, maar het zou me ook niet verbazen als hij zelf besluit om de politiek te verlaten. Het zou hem sieren. Hij is beschadigd, niet alleen omdat de doelen niet bereikt zijn, maar wel omdat hij niet het geduld kon opbrengen om nog langer door te onderhandelen. Dat wordt in de politiek duur betaald.

Na acht jaren pionieren in de Gemeenteraad was dit een gouden kans geweest om door te breken. Elke partij wil graag gezien en gehoord worden. Dan moet je alles op alles zetten om een positie te krijgen in het College van B en W. Gezien de ontwikkelingen in onze stad had Amersfoort2014 ongetwijfeld een belangrijke rol kunnen spelen. De partij moet nu echter opnieuw beginnen en dat valt na zo’n dreun niet mee.

* TED VAN DER MEER is journalist en tekstschrijver. Hij was een van de oprichters van de partij en de  eerste voorzitter. Hij is al enkele jaren geen lid meer van de partij.

Reageren? Via e-mail: tedjmvandermeer@gmail.com.